ในทศวรรษนี้ ปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ เป็นประเด็นสำคัญระดับโลก ซึ่งส่งผลกระทบต่อนานาประเทศและทุกภูมิภาคทั่วโลก ทุกคนจึงจำเป็นต้องมีความรู้และเครื่องมือที่เหมาะสมในการปกป้องสิ่งแวดล้อมและลดการปล่อยคาร์บอน SDG Recommends ชวนผู้อ่านทุกคนและเด็ก ๆ ร่วมเรียนรู้ “Climate Box Textbook” ฉบับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นกล่องเครื่องมือการเรียนรู้แบบโต้ตอบที่ออกแบบมาเพื่อสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่เข้าถึงง่าย
Climate Box Textbook จัดทำโดย โครงการพัฒนาแห่งสหประชาชาติ (United Nations Development Programme: UNDP) และความร่วมมือของนักเขียนจำนวนมาก รวมถึงผู้เชี่ยวชาญชั้นนำในสาขาต่าง ๆ ทั้งภูมิอากาศวิทยา ภูมิศาสตร์ ชีววิทยา และเศรษฐศาสตร์ ตลอดจนนักเขียนหนังสือเด็กมืออาชีพ นอกจากนี้ ครูผู้มีประสบการณ์โดยตรงในห้องเรียนยังมีบทบาทสำคัญในการร่วมพัฒนาแนวทางการใช้งานชุดเครื่องมือนี้ เพื่อให้เหมาะสมกับบริบทการเรียนรู้ของนักเรียนในแต่ละช่วงวัย โดยมีเป้าหมายเพื่อให้ความรู้ด้านสิ่งแวดล้อมควบคู่ไปกับการจุดประกายให้เกิดการลงมือทำจริง เป็นเครื่องมือสำคัญในการช่วยปกป้องสิ่งแวดล้อมและลดร่องรอยคาร์บอน โดยเน้นการปลูกฝังความรู้ ความเข้าใจ และและนิสัยที่ใส่ใจต่อสิ่งแวดล้อมตั้งแต่วัยเด็ก เพื่อให้ผู้คนตระหนักถึงความสำคัญของการดูแลสิ่งแวดล้อมและทรัพยากรธรรมชาติ แม้เมื่อพ้นจากรั้วโรงเรียนไปแล้ว
Climate Box นำเสนอเนื้อหาเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ผ่านชุดกิจกรรมที่น่าสนใจ ทั้งภารกิจสร้างสรรค์ เกม ควิซ การทดลอง รวมถึงสื่อการสอนที่ออกแบบมาอย่างเหมาะสมสำหรับครูและนักการศึกษา ซึ่งนอกจากฉบับเอเชียตะวันออกเฉียงใต้แล้วนั้น ในปี 2568 ชุดเครื่องมือนี้ได้รับการแปลแล้วถึง 17 ภาษา และปรับเนื้อหาให้สอดคล้องกับบริบทของแต่ละประเทศใน 12 ประเทศและ 3 ภูมิภาค เพื่อให้เกิดความเข้าใจเชิงลึกและสอดคล้องกับสภาพแวดล้อมในแต่ละพื้นที่
หนึ่งในกิจกรรมจาก Climate Box ที่ช่วยเสริมสร้างความเข้าใจเรื่องร่องรอยคาร์บอนและผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม คือกิจกรรม “แผนที่การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ แนวทางการลดร่องรอยคาร์บอน” ซึ่งออกแบบมาเพื่อให้ผู้เรียนได้ตั้งคำถามและเรียนรู้ผ่านการลงมือปฏิบัติ ชวนตั้งคำถามว่าร่องรอยคาร์บอนคืออะไร ใช้หน่วยใดในการวัด
ตัวอย่างคำถามที่กระตุ้นการคิดวิเคราะห์ เช่น เมื่อเปรียบเทียบระหว่างสตรอว์เบอร์รี่ที่ปลูกในฟาร์มท้องถิ่นกับสตรอว์เบอร์รี่ที่นำเข้าจากต่างประเทศและบรรจุอย่างประณีตทางเลือกใดมีร่องรอยคาร์บอนมากกว่า และเพราะเหตุใด คำถามเช่นนี้เปิดโอกาสให้เด็ก ๆ และผู้เรียนได้คิดเชื่อมโยงระหว่างพฤติกรรมของตนเองกับผลกระทบต่อโลก พร้อมทั้งเรียนรู้วิธีเลือกทางเลือกที่ยั่งยืน
เพราะการเข้าใจปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ควรเริ่มต้นตั้งแต่วัยเยาว์และขยายสู่ผู้คนในทุกช่วงวัย เพื่อให้ทุกคนตระหนักถึงบทบาทของตนและสามารถมีส่วนร่วมในการดูแลโลกใบนี้อย่างยั่งยืน
เข้าถึง ‘Climate Box Toolkit’ ทุกเวอร์ชัน ที่นี่
Climate Box Textbook เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ฉบับภาษาไทย ที่นี่
● อ่านข่าวและบทความที่เกี่ยวข้อง
– ยูนิเซฟ สร้างโลกแห่งการเรียนรู้สำหรับเด็ก ผ่าน ‘คู่มือ ABC’ กิจกรรมสิ่งแวดล้อมศึกษา
– SDG Updates | เรียนรู้ SDGs ผ่านการ์ตูน เรื่อง “โลกของเรา และ 17 เป้าหมาย”
– #17SDGs แค่นี้เราทำได้ สิ้นสุดการรอคอย เปิดตัว ‘Thai SDG Micro-Primer’ คอร์สเรียนหนึ่งเดียวจาก UN
– COP 27 ย้ำการปกป้อง ‘ความหลากหลายทางชีวภาพ’ เชื่อมโยงกับ ‘การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ’ เป็นเรื่องที่ไม่อาจแยกออกจากกัน
– สัตว์-พืช กว่าล้านสายพันธุ์เสี่ยงสูญพันธุ์เร็วขึ้น ผลจาก climate change เเละมลพิษ กระทบระบบนิเวศทั่วโลก
ประเด็นดังกล่าวเกี่ยวข้องกับ
#SDG 4 การศึกษาที่มีคุณภาพ
– (4.7) สร้างหลักประกันว่าผู้เรียนทุกคนได้รับความรู้และทักษะที่จำเป็นสำหรับส่งเสริมการพัฒนาอย่างยั่งยืน รวมไปถึง การศึกษาสำหรับการพัฒนาอย่างยั่งยืนและการมีวิถีชีวิตที่ยั่งยืน สิทธิมนุษยชน ความเสมอภาคระหว่างเพศ การส่งเสริมวัฒนธรรมแห่งความสงบสุขและไม่ใช้ความรุนแรง การเป็นพลเมืองของโลก และความชื่นชมในความหลากหลายทางวัฒนธรรมและการที่วัฒนธรรมมีส่วนช่วยให้เกิดการพัฒนาที่ยั่งยืน ภายในปี 2573
#SDG13 การรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
– (13.1) เสริมภูมิต้านทานและขีดความสามารถในการปรับตัวต่ออันตรายและภัยพิบัติทางธรรมชาติที่เกี่ยวข้องกับภูมิอากาศในทุกประเทศ
– (13.2) บูรณาการมาตรการด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในนโยบาย ยุทธศาสตร์ และการวางแผนระดับชาติ
– (13.3) พัฒนาการศึกษา การสร้างความตระหนักรู้ และขีดความสามารถของมนุษย์และของสถาบันในเรื่องการลดปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การปรับตัว การลดผลกระทบ การเตือนภัยล่วงหน้า
