องค์การเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา (Organisation for Economic Co-operation and Development: OECD) เผยแพร่รายงาน “Environmental Outlook on the Triple Planetary Crisis: Stakes, Evolution and Policy Linkages” ซึ่งนำเสนอการวิเคราะห์แนวโน้มด้านเศรษฐกิจและสิ่งแวดล้อม ตลอดจนการประเมินนโยบายที่ใช้รับมือกับประเด็นท้าทายสำคัญระดับโลกในปัจจุบัน โดยเน้นย้ำถึงวิกฤติหลักสามประการที่เชื่อมโยงกันที่มนุษย์โลกในปัจจุบันกำลังเผชิญอยู่ (triple planetary crisis) ได้แก่ การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ และปัญหามลพิษ ซึ่งกำลังกดดันระบบนิเวศ เศรษฐกิจ และสังคมทั่วโลกอย่างรุนแรง พร้อมให้ข้อเสนอแก่รัฐบาลดำเนินมาตรการรับมือกับความท้าทายเหล่านี้ด้วยแนวทางที่บูรณาการเพิ่มขึ้น
รายงานฉบับนี้ ได้ระบุว่าวิกฤตการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ การสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ และปัญหามลพิษ ล้วนมีปัจจัยขับเคลื่อนร่วมกัน ไม่ว่าจะเป็นการเติบโตทางเศรษฐกิจและจำนวนประชากร ความต้องการด้านอาหาร ปุ๋ย รวมถึงการใช้ทรัพยากรต่าง ๆ ตั้งแต่ที่ดิน พลังงาน วัสดุ ไปจนถึงน้ำ ซึ่งปัจจัยขับเคลื่อนเหล่านี้มีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่วงปี 2563 – 2593 โดยคาดว่าจำนวนประชากร การใช้น้ำ และความต้องการอาหารจะเพิ่มขึ้นราว ร้อยละ 25 ขณะที่การใช้พลาสติกและผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) มีแนวโน้มขยายตัวมากกว่าเดิมถึง 2 เท่า
อย่างไรก็ตาม หากยังคงใช้นโยบายในรูปแบบเดิมวิกฤติทั้งสามด้านจะทวีความรุนแรงขึ้นอย่างต่อเนื่องในช่วงปี 2563 – 2593 โดยคาดว่าอุณหภูมิเฉลี่ยของโลกจะเพิ่มขึ้นถึง 2.1 องศาเซลเซียส เมื่อเทียบกับระดับก่อนยุคอุตสาหกรรม ขณะเดียวกันการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศจะกลายเป็นปัจจัยสำคัญที่เร่งการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพภายในช่วงกลางศตวรรษ ส่งผลให้ชนิดพันธุ์บนบกหลายกลุ่มลดจำนวนลงมากยิ่งขึ้น และแม้ปริมาณมลพิษทางอากาศบางประเภทจะมีแนวโน้มลดลง แต่ส่วนเกินของไนโตรเจน (nitrogen surplus) จะเพิ่มขึ้นอีกราว 1 ใน 3 และการรั่วไหลของพลาสติกสู่สิ่งแวดล้อม อาจเพิ่มขึ้นเกือบ 2 ใน 3 ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงความท้าทายด้านมลพิษที่ยังคงรุนแรงขึ้นอย่างต่อเนื่อง
นอกจากนี้ รายงานนำเสนอ “กลไกนโยบาย 6 ประการ” ที่สามารถช่วยส่งเสริมการพัฒนามาตรการที่มีความสอดประสานและบูรณาการ ได้แก่
- ปิดช่องว่างด้านองค์ความรู้และการประเมินผล
- เพิ่มการพิจารณาความเชื่อมโยงของประเด็นสิ่งแวดล้อมในรายงานและแผนระดับชาติ
- ปรับทิศการจัดสรรงบประมาณและเงินทุนให้สอดคล้องกับเป้าหมายด้านสิ่งแวดล้อมมากขึ้น
- ป้องกันและลดผลกระทบที่ไม่ตั้งใจให้เกิดขึ้นจากการเปลี่ยนผ่านสู่พลังงานสะอาด
- ปฏิรูประบบการใช้ทรัพยากรให้มีประสิทธิภาพและยั่งยืน
- ยกระดับและปรับแนวคิดระบบอาหาร (food systems) ใหม่
การรับมือวิกฤติทั้งสามด้านจำเป็นต้องอาศัยการบูรณาการเชิงนโยบายอย่างรอบด้านมากยิ่งขึ้น เพื่อให้รัฐบาลสามารถนำไปใช้เพื่อสร้างการดำเนินงานที่สอดประสานกัน เพราะการแก้ไขวิกฤติหลักสามประการจำเป็นต้องมีนโยบายที่เชื่อมโยงทุกมิติเข้าด้วยกันอย่างแท้จริง
● อ่านข่าวและบทความที่เกี่ยวข้อง
– “Still Only One Earth” โลกยังคงมีเพียงแค่ใบเดียว – ชวนอ่าน บทเรียนจาก 50 ปี ของนโยบายการพัฒนาที่ยั่งยืนด้านสิ่งแวดล้อมของ UN
– OECD เผยแพร่ ‘ข้อมูลสถิติด้านสุขภาพ ฉบับปี 2568’ หวังประเทศต่าง ๆ เปรียบเทียบ-ปรับใช้ระบบสุขภาพที่หลากหลายและดีขึ้น
– FAO เผยความคืบหน้า SDGs ด้านอาหาร-เกษตร 2025 ความไม่มั่นคงทางอาหารกระทบประชากรโลก 28% ทำให้ยังไม่บรรลุเป้าหมาย
– SDG Updates | การประชุม ‘Stockholm+50’ ครบรอบ 50 ปี จุดกำเนิดความร่วมมือพหุภาคีเพื่อสิ่งแวดล้อมโลก
– SDG Updates | ดัชนีวัดผลการดำเนินการด้านสิ่งแวดล้อม (EPI) กับเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน (SDGs)
ประเด็นดังกล่าวเกี่ยวข้องกับ
#SDG3 สุขภาพและความเป็นอยู่ที่ดี
– (3.9) ลดจำนวนการตายและการเจ็บป่วยจากสารเคมีอันตรายและจากมลพิษและการปนเปื้อนทางอากาศ น้ำ และดิน ให้ลดลงอย่างมาก ภายในปี 2573
#SDG6 น้ำสะอาดและการสุขาภิบาล
#SDG12 การผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน
– (12.2) บรรลุการจัดการที่ยั่งยืนและการใช้ทรัพยากรธรรมชาติอย่างมีประสิทธิภาพ ภายในปี พ.ศ. 2573
– (12.3) ลดของเสียอาหาร (food waste) ของโลกลงครึ่งหนึ่งในระดับค้าปลีกและผู้บริโภค และลดการสูญเสียอาหาร (food loss) ตลอดการผลิตและห่วงโซ่อุปทาน รวมถึงการสูญเสียหลังการเก็บเกี่ยว ภายในปี พ.ศ. 2573
#SDG13 การรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
– (13.1) เสริมภูมิต้านทานและขีดความสามารถในการปรับตัวต่ออันตรายและภัยพิบัติทางธรรมชาติที่เกี่ยวข้องกับภูมิอากาศในทุกประเทศ
– (13.2) บูรณาการมาตรการด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในนโยบาย ยุทธศาสตร์ และการวางแผนระดับชาติ
#SDG14 ทรัพยากรทางทะเล
#SDG15 ระบบนิเวศบนบก
– (15.5) ปฏิบัติการที่จำเป็นและเร่งด่วนเพื่อลดการเสื่อมโทรมของถิ่นที่อยู่ตามธรรมชาติ หยุดยั้งการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ และภายในปี พ.ศ. 2563 ปกป้องและป้องกันการสูญพันธุ์ของชนิดพันธุ์ที่ถูกคุกคาม
– (15.9) บูรณาการมูลค่าของระบบนิเวศและความหลากหลายทางชีวภาพเข้าไปสู่การจัดทำแผน กระบวนการพัฒนา ยุทธศาสตร์การลดความยากจน และบัญชีทั้งระดับท้องถิ่นและระดับประเทศ ภายในปี พ.ศ. 2563
#SDG17 ความร่วมมือเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
– (17.1) เสริมความแข็งแกร่งของการระดมทรัพยากรภายในประเทศ โดยรวมถึงการสนับสนุนระหว่างประเทศไปยังประเทศกำลังพัฒนา เพื่อปรับปรุงขีดความสามารถของประเทศในการเก็บภาษีและรายได้อื่นๆ ของรัฐ
เเหล่งที่มา :
– OECD Report Calls for More Synergistic Responses to Triple Planetary Crisis (IISD)
– Environmental Outlook on the Triple Planetary Crisis (OECD)
