เมษายน ปี 2565 ที่ผ่านมา รัฐบาลเวียดนามเผยแพร่ยุทธศาสตร์ชาติ Decision 450/QD-TTg มุ่งเน้นการสร้างหลักประกันว่าจะมีการปกป้องและฟื้นฟูสิ่งแวดล้อมและอากาศ โดยเฉพาะการพัฒนาระบบเศรษฐกิจหมุนเวียนให้เกิดขึ้น เพื่อขับเคลื่อนเวียดนามให้เป็นสังคมที่อยู่ร่วมกับธรรมชาติได้อย่างยั่งยืนภายในปี 2573 กอปรกับวิสัยทัศน์ที่มองไปในระยะยาว มุ่งสู่ความเป็นกลางทางคาร์บอน (carbon neutral) ด้วยการลดการปล่อยก๊าซคาร์บอนไดออกไซด์สุทธิให้เป็นศูนย์ ภายในปี 2598
ยุทธศาสตร์ดังกล่าวได้รับการพัฒนาขึ้นเพื่อให้สอดคล้องและสอดรับกับสถานการณ์ความท้าทายสำคัญที่ระบบเศรษฐกิจและสังคม ตลอดจนระบบนิเวศทางธรรมชาติของเวียดนามกำลังเผชิญ ไม่ว่าจะเป็นการใช้ทรัพยากรทางธรรมชาติอย่างหนักหน่วง ปัญหามลพิษทางน้ำ อากาศ และดิน หรือกระทั่งการที่เวียดนามติดอันดับการสร้าง/ใช้ขยะพลาสติกมากที่สุดเป็นอันดับที่ 4 ของโลก ไปจนถึงการประสบกับปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและภัยพิบัติทางธรรมชาติ เป็นต้น เหล่านี้เป็นตัวอย่างความท้าทายที่จะสร้างความเสียหายกับ GDP ของประเทศด้วยเช่นกัน
เช่นนั้น สาระสำคัญของ Decision 450 จึงเน้นไปกับการขับเคลื่อนประเด็นหลัก 6 ประเด็น ทั้งด้านการผลิตและบริโภคที่ยั่งยืนกับการพัฒนาเศรษฐกิจหมุนเวียน การเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการขยะ การใช้พลังงานหมุนเวียน การคำนึงถึงคุณภาพอากาศในเมืองหลวงและปริมณฑล การฟื้นฟูพื้นที่ที่ปนเปื้อนสารเคมีและการฟื้นฟูดิน ไปจนถึงการควบคุมมลพิษในสิ่งแวดล้อมทางทะเลและเกาะ
- พัฒนาเศรษฐกิจหมุนเวียนด้วยการผลิตและบริโภคที่ยั่งยืน (Developing a circular economy with sustainable production and consumption)
- เวียดนามตั้งเป้าจะขับเคลื่อนอุตสาหกรรมไปในทิศทางที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น ด้วยการส่งเสริมการพัฒนาอุตสาหกรรมสีเขียว (green industry) อุตสาหกรรมที่มีการใช้เทคโนโลยีขั้นสูง (high-tech industry) และนิคมอุตสาหกรรมเชิงนิเวศ (ecological industrial parks)
- ส่งเสริมการใช้วัสดุที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม
- ให้ความสำคัญกับเกษตรนิเวศ (ecological agriculture) และเกษตรอินทรีย์ (organic agriculture) ควบคู่ไปกับการยกเลิกการใช้ปุ๋ยอนินทรีย์ (inorganic fertilizer) สารเคมีกำจัดศัตรูพืช (chemical pesticides) และยาปฏิชีวนะ (antibiotics) ในการเพาะปลูก การเลี้ยงสัตว์ และการเพาะเลี้ยงสัตว์น้ำ
- เสริมประสิทธิภาพในการจัดการขยะ (Reinforcing waste management)
- ให้ความสำคัญอย่างยิ่งกับกฎระเบียบเรื่องการจัดการขยะมูลฝอยและของเสียอันตราย รวมทั้งการบำบัดน้ำเสีย โดยเฉพาะในเขตเมืองและนิคมอุตสาหกรรม
- สนับสนุนการลงทุนในโรงงานรีไซเคิลด้วยเทคโนโลยีที่ทันสมัย พร้อมกับการดำเนินการอย่างค่อยเป็นค่อยไปในการยกเลิกสถานประกอบการรีไซเคิลขนาดเล็กที่ใช้แรงงานคนและก่อให้เกิดมลพิษในชุมชนท้องถิ่น
- ขับเคลื่อนเรื่องการนำกลับมาใช้ใหม่ (reusing) รีไซเคิล (recycling) การคัดแยก และการบำบัดขยะพลาสติก โดยหลังจากปี 2568 จะยกเลิกการจำหน่ายและการบริโภคผลิตภัณฑ์พลาสติกแบบใช้ครั้งเดียวทิ้ง (single-use plastic) และบรรจุภัณฑ์พลาสติกที่ไม่ย่อยสลายทางชีวภาพ (non-biodegradable plastic packaging)
- ตั้งแต่ปี 2573 จะยุติการผลิตและนำเข้าสินค้าที่มีส่วนผสมของไมโครพลาสติก และส่งเสริมการพัฒนาวัสดุที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมแทน
- สนับสนุนพลังงานหมุนเวียนและจำกัดการแสวงหาประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติ (Promoting renewable energy and limit the exploitation of natural resources)
- การสนับสนุนในพลังงานหมุนเวียนนั้นอยู่ในลำดับความสำคัญแรก ๆ ของรัฐบาลเวียดนาม สำหรับ Decision 450 ยังคงเน้นความสำคัญของพลังงานหมุนเวียนในฐานะกุญแจสำคัญนำไปสู่เศรษฐกิจหมุนเวียน
- เวียดนามมีความได้เปรียบในการแข่งขันในด้านพลังงานสีเขียว เนื่องจากมีลักษณะทางภูมิศาสตร์ของประเทศที่เอื้อต่อการพัฒนาทั้งพลังงานลมและพลังงานแสงอาทิตย์ มีพื้นที่ที่ดินร้อยละ 8.6 เหมาะสำหรับการก่อสร้างฟาร์มพลังงานลมขนาดใหญ่ เหล่านี้เป็นแรงจูงใจสำหรับธุรกิจที่ดำเนินงานในภาคพลังงานสีเขียว
- การดำเนินการเกี่ยวกับคุณภาพอากาศในเมืองหลวงและปริมณฑล (Concerning air quality in metropolitan areas)
- ตั้งเป้าหมายที่จะเร่งก่อสร้างและยกระดับระบบขนส่งมวลชน ขนส่งผู้โดยสารขนาดใหญ่ (Mass Passenger Transport: MRT) และจำกัดการใช้พาหนะส่วนตัวโดยเฉพาะรถยนต์ที่ใช้เครื่องยนต์สันดาปภายใน (Internal Combustion Engine: ICE)
- ตั้งเป้าขยายพื้นที่สีเขียวในเมือง ตลอดจนพัฒนาแผนสีเขียวสำหรับเมืองต่าง ๆ เพื่อทำให้บรรยากาศในเขตเมืองหลวงและปริมณฑลบริสุทธิ์
- ฟื้นฟูพื้นที่ที่ปนเปื้อนสารเคมีและสิ่งแวดล้อมในดิน (Restoring areas contaminated by chemical residues and land environment)
- ให้ความสำคัญกับการเลิกใช้เทคโนโลยี เครื่องจักร และอุปกรณ์ที่ล้าสมัย ซึ่งเป็นอันตรายต่อสิ่งแวดล้อมและเสี่ยงต่อการเกิดเพลิงไหม้และการระเบิด
- เร่งฟื้นฟูสภาพแวดล้อมของดินในพื้นที่ที่ปนเปื้อนด้วยสารเคมีตกค้างและยาฆ่าแมลงหรือหลุมฝังกลบขยะมูลฝอย
- ควบคุมมลพิษในสิ่งแวดล้อมทางทะเลและเกาะ (Controlling pollution in the marine environment and island)
- เฝ้าติดตามและป้องกันมลพิษในพื้นที่ชายฝั่งทะเล โดยเรียกร้องให้มีการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานและอุปกรณ์ที่ทันสมัยสำหรับบำบัดน้ำเสีย และของเสียจากครัวเรือนในพื้นที่ชายฝั่งและเกาะต่าง ๆ เช่น เกาะฟู้โกว๊ก และเกาะกงด๋าว
กล่าวได้ว่า ยุทธศาสตร์ชาติ Decision 450 เป็นหนึ่งจุดเปลี่ยนสำคัญของเวียดนาม ณ เวลานี้ ทั้งยังเป็นความมุ่งมั่นที่จะสร้างสมดุลให้เกิดขึ้นระหว่างการบรรลุเป้าหมายความยั่งยืนทางสิ่งแวดล้อมคู่ขนานไปกับการพัฒนาเศรษฐกิจให้รุดหน้า
● อ่านข่าวและบทความที่เกี่ยวข้อง
– SDG Vocab | 23 – Decouple – แยกออกจากกัน
– เลขาธิการบริหาร UNECE เสนอว่า เศรษฐกิจหมุนเวียน ไม่ใช่แค่ทางเลือก แต่คือความจำเป็นเร่งด่วนเพื่อโลก
– SDG Updates | เมื่อโลกต้องการโมเดลเศรษฐกิจใหม่ ไทยจึงมี ‘BCG’ (Bio-Circular-Green Economy) เป็นวาระแห่งชาติปี 2564
– SDG Insights | ส่องเพื่อนบ้าน III : ฝุ่น PM2.5 ในเวียดนาม
– พลาสติกจากการเกษตรตกค้างในดิน เป็นอันตรายต่อความมั่นคงทางอาหาร สุขภาพมนุษย์ และสิ่งแวดล้อม
โลก
– รายงาน ‘ลดคาร์บอนเป็นศูนย์’ จากภาคการขนส่งในเอเชีย ชี้หลักสำคัญ 6 ข้อ สู่พลังงานสะอาดในอนาคต
– SDG Recommends | จากพลังงานสะอาดสู่ความยุติธรรมสิ่งแวดล้อม ฟังนานาประเด็นสร้างธุรกิจที่ยั่งยืนกับ GreenBiz 350
ประเด็นดังกล่าวเกี่ยวข้องกับ
SDG7 พลังงานสะอาดที่เข้าถึงได้
– (7.2) เพิ่มสัดส่วนของพลังงานทดแทนในการผสมผสานการใช้พลังงานของโลก ภายในปี 2573
#SDG8 งานที่มีคุณค่าเเละการเติบโตทางเศรษฐกิจ
– (8.4) ปรับปรุงประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากรของโลกในการบริโภคและการผลิตอย่างต่อเนื่อง และพยายามที่จะไม่เชื่อมโยงระหว่างการเติบโตทางเศรษฐกิจและความเสื่อมโทรมของสิ่งแวดล้อม ซึ่งเป็นไปตามกรอบการดำเนินงานระยะ 10 ปี ว่าด้วยการผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืนโดยมีประเทศที่พัฒนาแล้วเป็นผู้นำในการดำเนินการไปจนถึงปี 2573
#SDG9 โครงสร้างพื้นฐาน นวัตกรรม และอุตสาหกรรม
– (9.4) ยกระดับโครงสร้างพื้นฐานและปรับปรุงอุตสาหกรรมเพื่อให้เกิดความยั่งยืน โดยเพิ่มประสิทธิภาพการใช้ทรัพยากรและการใช้เทคโนโลยีและกระบวนการทางอุตสาหกรรมที่สะอาดและเป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อมมากขึ้น โดยทุกประเทศดำเนินการตามขีดความสามารถของแต่ละประเทศ ภายในปี 2573
#SDG11 เมืองและชุมชนที่ยั่งยืน
– (11.6) ลดผลกระทบทางลบต่อสิ่งแวดล้อมต่อหัวประชากรในเขตเมือง รวมถึงการให้ความสนใจเป็นพิเศษต่อการจัดการคุณภาพอากาศ การจัดการของเสียของเทศบาล และการจัดการของเสียอื่น ๆ ภายในปี 2573
#SDG12 การผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืน
– (12.1) ดำเนินการให้เป็นผลตามกรอบการดำเนินงานระยะ 10 ปี ว่าด้วยการผลิตและการบริโภคที่ยั่งยืนทุกประเทศนำไปปฏิบัติ โดยประเทศพัฒนาแล้วเป็นผู้นำ โดยคำนึงถึงการพัฒนาและขีดความสามารถของประเทศกำลังพัฒนา
– (12.2) บรรลุการจัดการที่ยั่งยืนและการใช้ทรัพยากรทางธรรมชาติอย่างมีประสิทธิภาพ ภายในปี 2573
– (12.4) บรรลุการจัดการสารเคมีและของเสียทุกชนิดตลอดวงจรชีวิตของสิ่งเหล่านั้นด้วยวิธีที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม ตามกรอบความร่วมมือระหว่างประเทศที่ตกลงกันแล้ว และลดการปลดปล่อยสิ่งเหล่านั้นออกสู่อากาศ น้ำ และดินอย่างมีนัยสำคัญ เพื่อจะลดผลกระทบทางลบต่อสุขภาพของมนุษย์และสิ่งแวดล้อมให้มากที่สุดภายในปี 2573
#SDG13 การรับมือกับการเปลี่ยนเเปลงสภาพภูมิอากาศ
– (13.2) บูรณาการมาตรการด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในนโยบาย ยุทธศาสตร์ และการวางแผนระดับชาติ
#SDG14 ทรัพยากรทางทะเล
– (14.1) ป้องกันและลดมลพิษทางทะเลทุกประเภทอย่างมีนัยสำคัญ โดยเฉพาะจากกิจกรรมบนแผ่นดิน รวมถึงขยะทะเลและมลพิษจากธาตุอาหาร (nutrient pollution) ภายในปี 2568
#SDG15 ระบบนิเวศบก
– (15.1) สร้างหลักประกันว่าจะมีการอนุรักษ์ การฟื้นฟู และการใช้ระบบนิเวศบนบกและในน้ำจืดในแผ่นดินรวมทั้งบริการทางระบบนิเวศอย่างยั่งยืน เฉพาะอย่างยิ่ง ป่าไม้ พื้นที่ชุ่มน้ำ ภูเขา และเขตแห้งแล้ง โดยเป็นไปตามข้อบังคับภายใต้ความตกลงระหว่างประเทศ ภายในปี 2573
แหล่งที่มา:
Vietnam Approves Long Term Strategy on Environmental Protection: Decision 450 (Vietnam Briefing)
ผลงานนี้ได้รับการสนับสนุนจากมูลนิธิเพื่อการพัฒนานโยบายสุขภาพระหว่างประเทศ ภายใต้โครงการเร่งรัดการบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนด้านสุขภาพของประเทศไทย
