วันที่ 22 – 23 พฤศจิกายน 2568 ประเทศแอฟริกาใต้ เป็นเจ้าภาพจัดการประชุม G20 ประจำปี 2568 ณ นครโจฮันเนสเบิร์ก โดยมีประเทศสมาชิก 18 ประเทศ ได้แก่ อาร์เจนตินา ออสเตรเลีย บราซิล แคนาดา จีน เยอรมนี ฝรั่งเศส อินเดีย อินโดนีเซีย อิตาลี ญี่ปุ่น สาธารณรัฐเกาหลี เม็กซิโก สหพันธรัฐรัสเซีย ซาอุดีอาระเบีย แอฟริกาใต้ ตุรกี สหราชอาณาจักร สหภาพแอฟริกา และสหภาพยุโรป เข้าร่วม พร้อมทั้งได้เชิญ 16 ประเทศในฐานะแขก และอีก 6 ประเทศตัวแทนประชาคมเศรษฐกิจภูมิภาค (Regional Economic Communities: RECs) ของแอฟริกา แคริบเบียน และเอเชียตะวันออก เข้าร่วมด้วย อย่างไรก็ดี สหรัฐอเมริกา เป็นประเทศสมาชิก G20 ประเทศเดียว ที่ไม่ได้เข้าร่วมครั้งนี้ สะท้อนถึงการผินหลังของรัฐบาลโดนัล ทรัมป์ ต่อระบบพหุภาคีที่พยายามจัดการกับประเด็นความท้าทายร่วมระดับโลก
การประชุมข้างต้น ได้บรรลุร่างปฏิญญา ‘G20 South Africa Summit: Leader’s Declaration’ ซึ่งระบุถึงการจัดการวิกฤติสภาพภูมิอากาศและความท้าทายระดับโลกอื่น ๆ 4 ประเด็นหลัก ได้แก่
- การเสริมสร้างความยืดหยุ่นและการตอบสนองต่อภัยพิบัติ : โดยให้ความสำคัญของแนวทางที่บูรณาการ ครอบคลุม เน้นผู้คนเป็นศูนย์กลาง และการลดความเสี่ยงจากภัยพิบัติที่คำนึงถึงทุกคนทุกกลุ่ม ทั้งยังส่งเสริมให้ชุมชนโลกจัดการกับการฟื้นคืน การบูรณะ และการฟื้นฟูหลังภัยพิบัติ รวมถึงมาตรการบรรเทา การเตรียมพร้อม และการปรับตัวต่อภัยพิบัติในรูปแบบที่ส่งเสริมการตั้งรับปรับตัวอย่างยั่งยืน
- การดำเนินการเพื่อรับรองความยั่งยืนของหนี้สินสำหรับประเทศที่มีรายได้ต่ำ : ผู้นำที่เข้าร่วมประชุมเห็นตรงกันว่าระดับหนี้สินที่สูงส่งผลต่อการจำกัดความสามารถของประเทศกำลังพัฒนาในการลงทุนด้านโครงสร้างพื้นฐาน การตั้งรับปรับตัวต่อภัยพิบัติ สาธารณสุข การศึกษา และความต้องการด้านการพัฒนาอื่น ๆ จึงจำเป็นต้องเสริมสร้างการดำเนินการตามกรอบงานร่วม G20 สำหรับการปรับโครงสร้างหนี้นอกเหนือจากความริเริ่มการระงับการชำระหนี้
- การระดมเงินทุนเพื่อการเปลี่ยนผ่านพลังงานที่เป็นธรรม : ผู้เข้าร่วมประชุมเน้นย้ำว่าความมั่นคงด้านพลังงานยังคงเป็นรากฐานสำคัญของอธิปไตยของชาติ การพัฒนาเศรษฐกิจ เสถียรภาพ และความเจริญรุ่งเรืองของโลก และส่งเสริมการระดมเงินทุนเพื่อการเปลี่ยนผ่านพลังงานที่เป็นธรรม เพิ่มกำลังการผลิตพลังงานหมุนเวียนเป็นสามเท่าและเพิ่มอัตราการปรับปรุงประสิทธิภาพพลังงานโดยเฉลี่ยต่อปีเป็นสองเท่า
- การใช้ประโยชน์จากแร่ธาตุที่มีความสำคัญต่อการเติบโตแบบครอบคลุมและการพัฒนาที่ยั่งยืน : โดยมุ่งเพิ่มการสำรวจแร่ธาตุที่มีความสำคัญ โดยเฉพาะในประเทศกำลังพัฒนา การส่งเสริมความหลากหลายของแหล่งแร่ เส้นทาง ตลาด สถานที่แปรรูป และห่วงโซ่มูลค่า การเพิ่มการรักษามูลค่าและการเพิ่มมูลค่าในประเทศกำลังพัฒนาที่มีแหล่งแร่ การดำเนินการตามมาตรฐานที่มีประสิทธิภาพ ไม่เลือกปฏิบัติ และเกี่ยวข้องกับด้านเศรษฐกิจ สังคม และสิ่งแวดล้อมตามกรอบงานระดับชาติ
อย่างไรก็ดี สหรัฐอเมริกา และ อาร์เจนตินา เป็น 2 ประเทศที่ไม่ได้รับรองปฏิญญาดังกล่าว โดยคาดว่าที่อาร์เจนตินาตัดสินใจออกจากการเจรจาในช่วงสุดท้ายก่อนการรับรองนั้นมาจากสาเหตุการเป็นพันธมิตรที่ใกล้ชิดรัฐบาลโดนัล ทรัมป์ โดย พาโบล กีร์โน รัฐมนตรีต่างประเทศของอาร์เจนตินา เผยว่า อาร์เจนตินากังวลที่เอกสารปฏิญญากล่าวถึงปัญหาด้านภูมิรัฐศาสตร์ โดยเฉพาะความขัดแย้งในตะวันออกกลาง และบอกว่าเอกสารระบุว่าสมาชิกตกลงที่จะทำงานเพื่อสันติภาพที่ยุติธรรม ครอบคลุม และยั่งยืนในดินแดนปาเลสไตน์ที่ถูกยึดครอง
นอกจากนี้ ในที่ประชุมยังมีการถกสนทนาถึงบทบาทของ G20 ในการมีส่วนร่วมต่อการขับเคลื่อนวาระการพัฒนาระดับโลก (global development agenda) และการส่งเสริมธรรมาภิบาลโลก (global governance) โดยมีประเด็นน่าสนใจ เช่น
- ให้ความสนใจที่จะหนุน ‘UN80 Initiative’ ซึ่งเป็นข้อริเริ่มที่จะปฏิรูปพัฒนาประสิทธิภาพ ประสิทธิผล และผลกระทบของการดำเนินงานของสหประชาชาติ รวมถึงในบริบทของการสนับสนุนและเร่งดำเนินการตามข้อตกลงเพื่ออนาคต
- เรียกร้องให้มีการขยายสมาชิกของคณะมนตรีความมั่นคงเเห่งสหประชาชาติ (Security Council) โดยเปิดให้มีตัวแทนจากภูมิภาคและประเทศที่หลากหลายเเละครอบคลุมมากขึ้น
- เรียกร้องให้สมาชิก G20 และประเทศอื่น ๆ สนับสนุนการนำหลักประกันความคุ้มครองทางสังคมถ้วนหน้า (universal social protection) มาใช้
- ยืนยันความมุ่งมั่นในการดำเนินการอย่างรวดเร็ว เต็มที่ และมีประสิทธิภาพตามกรอบความหลากหลายทางชีวภาพคุนหมิง-มอนทรีออล
● อ่านข่าวและบทความที่เกี่ยวข้อง
– กลุ่มประเทศ G7 ตกลงยุติให้เงินอุดหนุนการผลิตไฟฟ้าจากถ่านหินทั้งหมดภายในปี 2021
– ความขัดแย้งรัสเซียและยูเครน อาจฉุดรั้งความก้าวหน้าการเปลี่ยนผ่านพลังงานเพื่อจัดการวิกฤตสภาพภูมิอากาศ
– สรุปประชุม COP27 อะไรคือประเด็นที่น่าจับตามอง เน้นย้ำ “ความสูญเสียและเสียหาย” จากภาวะโลกร้อน
– COP 27 ย้ำการปกป้อง ‘ความหลากหลายทางชีวภาพ’ เชื่อมโยงกับ ‘การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ’ เป็นเรื่องที่ไม่อาจแยกออกจากกัน
– ประชุม COFO ครั้งที่ 26 นานาประเทศหารือความเชื่อมโยงของป่าไม้-การเกษตร กับ ‘climate change’ หวังหยุดยั้งการสูญเสียความหลากหลายทางชีวภาพ
– เลขาธิการ UN ย้ำ โลกจะต่อสู้กับ climate change ได้ เมื่อประเทศ G20 เห็นตรงกัน – แสดงบทบาทนำ
– กลุ่ม G20 ห่วง โควิด-19 สายพันธุ์ใหม่ วัคซีนด้อยคุณภาพและเร่งฉีดไม่เท่ากัน จะทำให้เศรษฐกิจโลกฟื้นฟูได้ยากขึ้น
ประเด็นดังกล่าวเกี่ยวข้องกับ
#SDG7 พลังงานสะอาดที่เข้าถึงได้
– (7.2) เพิ่มสัดส่วนของพลังงานหมุนเวียนในสัดส่วนพลังงานของโลก (global energy mix) ภายในปี พ.ศ. 2573
– (7.a) ยกระดับความร่วมมือระหว่างประเทศในการอำนวยความสะดวกในการเข้าถึงการวิจัย และเทคโนโลยีพลังงานที่สะอาด โดยรวมถึงพลังงานทดแทน ประสิทธิภาพการใช้พลังงาน และเทคโนโลยีเชื้อเพลิงฟอสซิลชั้นสูงและสะอาด และสนับสนุนการลงทุนในโครงสร้างพื้นฐานด้านพลังงานและเทคโนโลยีพลังงานที่สะอาด ภายในปี 2573
#SDG13 การรับมือกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
– (13.1) เสริมภูมิต้านทานและขีดความสามารถในการปรับตัวต่ออันตรายและภัยพิบัติทางธรรมชาติที่เกี่ยวข้องกับภูมิอากาศในทุกประเทศ
– (13.2) บูรณาการมาตรการด้านการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในนโยบาย ยุทธศาสตร์ และการวางแผนระดับชาติ
– (13.a) ดำเนินการให้เกิดผลตามพันธกรณีที่ผูกมัดต่อประเทศพัฒนาแล้วซึ่งเป็นภาคีของอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่มีเป้าหมายร่วมกันระดมทุนจากทุกแหล่งให้ได้จำนวน 1 แสนล้านเหรียญสหรัฐฯ ต่อปี ภายในปี 2563 เพื่อจะแก้ปัญหาความจำเป็นของประเทศกำลังพัฒนาในบริบทของการดำเนินการด้านการบรรเทาที่ชัดเจนและมีความโปร่งใสในการดำเนินงานและทำให้กองทุน Green Climate Fund ดำเนินการอย่างเต็มที่โดยเร็วที่สุดผ่านการให้ทุน
#SDG15 ระบบนิเวศบนบก
– (15.a) ระดมและเพิ่มทรัพยากรทางการเงินจากทุกแหล่งอย่างมีนัยสำคัญเพื่ออนุรักษ์และใช้ความหลากหลายทางชีวภาพและระบบนิเวศอย่างยั่งยืน
#SDG17 ความร่วมมือเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน
– (17.3) ระดมทรัพยากรทางการเงินเพิ่มเติมจากแหล่งที่หลากหลายไปยังประเทศกำลังพัฒนา
– (17.16) ยกระดับหุ้นส่วนความร่วมมือระดับโลกเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน โดยร่วมเติมเต็มหุ้นส่วนความร่วมมือจากภาคส่วนที่หลากหลายซึ่งจะระดมและแบ่งปันความรู้ ความเชี่ยวชาญ เทคโนโลยี และทรัพยากรด้านการเงิน เพื่อจะสนับสนุนการบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืนในทุกประเทศ โดยเฉพาะในประเทศกำลังพัฒนา
– (17.17) สนับสนุนและส่งเสริมหุ้นส่วนความร่วมมือระหว่างภาครัฐ ภาครัฐ-ภาคเอกชน และประชาสังคม สร้างบนประสบการณ์และกลยุทธ์ด้านทรัพยากรของหุ้นส่วน
แหล่งที่มา
– G20 Leaders Push Solidarity, Equality, Sustainability for Inclusive Growth (IISD)
– ผู้นำ G20 ผ่านร่างปฏิญญาสำคัญ ไม่สนสหรัฐคัดค้าน เพราะไม่เข้าร่วมเอง (กรุงเทพธุรกิจ)
